Barbara Bartuś Przewodnicząca Delegacji Sejmu i Senatu RP do Zgromadzenia Parlamentarnego OBWE w dniu 19 czerwca 2021 roku była gospodarzem 29. edycji Konferencji „Europa Karpat”, którą wspólnie z Markiem Kuchcińskim Przewodniczącym Komisji Spraw Zagranicznych po raz trzeci zorganizowali w powiecie gorlickim, w położonej przy słowackiej granicy gminie Uście Gorlickie, w miejscowości Regietów, w stadninie koni huculskich.
Poseł Barbara Bartuś, otwierając to wydarzenie powiedziała: Żadne miejsce nie odpowiada tematom dzisiejszej konferencji bardziej niż Regietów. To miejsce jest piękne i tajemnicze, cudowne, zielone, wśród lasów. Sprzyja refleksji nad tym co robić by pogłębić współpracę w ramach Europy Karpat.
29 edycja Konferencji „Europa Karpat” odbyła się ze względu na pandemię koronawirusa w formule hybrydowej, a wzięli w niej udział politycy, naukowcy, samorządowcy z krajów regionu karpackiego i rozmawiali o przyszłości Europy oraz współpracy regionalnej.
W I panelu prelegenci, odnosząc się do aktualnej sytuacji polityczno-gospodarczej, dyskutowali o przyszłości kontynentu. Dyskusję moderował Dyrektor Instytutu Współpracy Polsko-Węgierskiej im. Wacława Felczaka prof. Maciej Szymanowski, a wzięli w niej udział Przewodniczący Parlamentarnego Zespołu Karpackiego Marek Kuchciński, Poseł Bogusław Sonik, Hanna Liubakova (Białoruś), ekspert Atlantic Consul; Pavol Mačala (Słowacja) ze Stowarzyszenia Naukowego „Personalizm” oraz Matyas Zrno (Czechy).
W panelu II dyskusja skupiała się na aspektach związanych z rolnictwem, ze szczególnym uwzględnieniem rodzinnych gospodarstw rolnych. Wśród panelistów byli m.in. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Grzegorz Puda i Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich Słowacji Milan Kyseľ. Gościem specjalnym był Komisarz UE ds. Rolnictwa i Rozwoju Wsi Janusz Wojciechowski.
Dyskusję moderował Przewodniczący Komisji ds. Rolnictwa i Środowiska Rady Narodowej Słowacji Jaroslav Karahuta.
W kolejnym panelu dyskusja toczyła się wokół zrównoważonego rozwoju Karpat poprzez Zielony Ład i strategię karpacką. Głos w debacie zabrali m.in. Poseł Małgorzata Golińska Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, Główny Konserwator Przyrody; Małgorzata Jarosińska-Jedynak, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej, a także Piotr Dziadzio, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, Główny Geolog Kraju, Pełnomocnik Rządu ds. Polityki Surowcowej Państwa oraz Anna Zalewska Poseł do Parlamentu Europejskiego. Moderatorem panelu był Wiceprezes Zarządu Banku Pekao Jerzy Kwieciński.
Poseł Barbara Bartuś była panelistką w temacie „OBWE 2022. Polskie przewodnictwo wobec wyzwań Regionu”. Moderatorem tej debaty był Wicemarszałek Sejmu RP, Przewodniczący Klubu Parlamentarnego Prawa i Sprawiedliwości Prof. Ryszard Terlecki.
Wśród panelistów znaleźli się, Wiceprzewodnicząca Komisji ds. Unii Europejskiej Rady Narodowej Słowacji, a także politycy z Litwy, Ukrainy i Polski, zaangażowani w sprawy OBWE.
Przewodnicząca Delegacji Sejmu i Senatu RP do Zgromadzenia Parlamentarnego OBWE Poseł Barbara Bartuś zwróciła uwagę na problemy które stoją przed organizacją oraz na wyzwania z jakimi przyjdzie się zmierzyć polskiemu przewodnictwu w OBWE. Lista wyzwań i zagrożeń, przed którymi stoi OBWE, jest długa. Jednym z nich, bardzo istotnym dla krajów regionu Karpat, jest wciąż nie rozwiązany konflikt rosyjsko-ukraiński. Nie można także zapominać o szeregu innych konfliktów m.in. w Naddniestrzu, Górnym Karabachu, sporze rosyjsko-gruzińskim. Bardzo skomplikowana i trudna jest także sytuacja na Białorusi. Są to problemy, z którymi będzie musiała się zmierzyć polska Prezydencja w OBWE. Konieczne jest wyznaczenie priorytetów i podjęcie odpowiedzialnych wyważonych działań.
Wśród licznych problemów dyskutowanych podczas tej Konferencji Europy Karpat w Regietowie, ale też wcześniejszych edycji, poczesne miejsce zajmuje problematyka właściwej gospodarki wodnej na obszarze państw karpackich, wobec wyzwań wynikających ze zmian klimatu oraz zapotrzebowania na wodę, powodowanego szeroko rozumianą gospodarką człowieka.
Zasoby wodne w państwach karpackich są zróżnicowane. Różnice wynikają z uwarunkowań klimatycznych na dużym i zróżnicowanym wysokościowo obszarze, rozkładu opadów w ciągu roku, temperatury powietrza i prędkości wiatru wpływających na parowanie terenowe. Na regulację zasobów wodnych, poprzez wzrost lub zmniejszenie możliwości retencji wody, wpływ ma również działalność człowieka, wynikająca nie tylko z poboru wody na potrzeby przemysłowe, rolnicze lub komunalne, lecz poprzez kształtowanie struktury pokrycia terenu (lasy, zabudowa, użytki rolne), w tym rodzajów użytków (grunty orne, łąki, pastwiska, plantacje) i wielkość areału (rozdrobnione działki rolne lub gospodarstwa wielkoobszarowe), która wpływa na odpływ rzeczny.
W krajach położonych na obszarze Karpat, powszechnym problemem są zjawiska susz hydrologicznych, które na niektórych obszarach, w wyniku deficytu opadów, mają charakter jeszcze głębszy i przechodzą w susze hydrogeologiczne. Woda, staje się dobrem coraz trudniej osiągalnym i przez to – coraz droższym. Istnieje zatem konieczność podjęcia działań systemowych i zintegrowanych pomiędzy naukowcami (klimatologami i hydrologami), służbami państwowymi odpowiadającymi za gospodarkę wodną oraz politykami, kształtującymi kierunki rozwoju gospodarki, poprzez ustawodawstwo, system wspierania działań zwiększających możliwości retencjonowania wody, preferencje dla rozwiązań zmniejszających jej zużycie i inne.
Moderatorem dyskusji był mieszkaniec powiatu gorlickiego, dr hab. Witold Bochenek, profesor Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, który w swoich pracach badawczych podejmuje problematyką obiegu wody w małych zlewniach rzecznych Karpat Zachodnich, wskazując na przyczyny i wielkość zmian składników odpływu wody. Profesor Witold Bochenek jest pracownikiem naukowym w zamiejscowej jednostce Instytutu, w Stacji Badawczej w Szymbarku k. Gorlic.
W dyskusji wzięli udział: Michał Kica – wiceminister środowiska (Słowacja), Peter Kovacs – dyrektor Departamentu Gospodarki Dorzeczami i Ochrony Wód MSW (Węgry), Szymon Giżyński Wiceminister Rolnictwa i Rozwoju Wsi (Polska), prof. dr hab. Joanna Pociask-Karteczka (Zakład Hydrologii IGiGP UJ) i dr hab. Łukasz Wiejaczka, prof. IGiPZ PAN.
Minister Szymon Giżyński przedstawił działania Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi mające na celu zwiększenie zasobów wodnych z przeznaczeniem na cele rolnicze oraz zrekompensowanie strat związanych z suszami.
Profesor Łukasz Wiejaczka przedstawił aktualny stan retencji zbiornikowej na obszarze Karpat w Polsce oraz kontrowersje związane z budową nowych zbiorników zaporowych.
W konkluzji panelu moderator Prof. Witold Bochenek stwierdził, że wielkość zmian zasobów wodnych w krajach karpackich jest dobrze rozpoznana, a problemy hydrologiczne są podobne: susze, wciąż mała retencja wody i konieczność jej zwiększania. Problemem jest zanieczyszczenie wód na obszarach użytkowanych rolniczo oraz konflikt interesów na linii przyroda – człowiek (naśnieżanie tras narciarskich). Zwrócił również uwagę na konieczność współpracy służb hydrologicznych z poszczególnych krajów, ale też konieczność współpracy świata nauki ze światem polityki, w celu ochrony wód w Karpatach.
W ostatnim panelu Konferencji „Europa Karpat” w Regietowie tematem rozmów były zagadnienia związane z ochroną dziedzictwa kulturowego regionu. Moderatorem był Przewodniczący sejmowej Komisji Kultury i Środków Przekazu Poseł Piotr Babinetz. W dyskusji udział wziął Przewodniczący Rady Programowej Forum Ekonomicznego Zygmunt Berdychowski, który wskazał na konieczność wspierania i utrwalania wszystkich elementów dziedzictwa kulturowego, a także dr Krzysztof Duda z Akademii Ignatianum i Dyrektor Muzeum Podkarpackiego w Krośnie Jan Gancarski, który opowiedział o badaniach i odkryciach archeologicznych w Karpatach.
Mimo hybrydowego charakteru 29. edycję Konferencji „Europa Karpat” z pewnością należy uznać za merytoryczną i udaną. Zarówno organizatorzy, jak i uczestnicy debaty, wyrazili jednak nadzieję, że w następnym roku uda się zorganizować kolejną edycję tej Konferencji w Regietowie, w formie stacjonarnej.