Od Mszy Świętej w Bazylice Mniejszej pod Wezwaniem Najświętszej Maryi Panny w dniu 1 marca 2020 roku rozpoczęły się w Gorlicach uroczyste obchody Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”.
Inicjatorem, i tradycyjnie głównym organizatorem, była Poseł na Sejm RP Barbara Bartuś, a współorganizatorami Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie, Gorlickie Centrum Kultury oraz Stowarzyszenie „Nasze Miasto” w Gorlicach.
Obchody 2020 roku były szczególne, gdyż już drugi raz zostały objęte Patronatem Narodowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy w Stulecie Odzyskania Niepodległości, a także otrzymały Patronat Honorowy Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej dra Jarosława Szarka. Było to ogromne wyróżnienie, gdyż podkreślało znaczenie tej gorlickiej inicjatywy.
Święto Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” zostało uchwalone w 2011 roku przez Sejm RP z inicjatywy Ś.P. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego i jest polskim świętem państwowym. Poseł Barbara Bartuś uroczystości z okazji tego święta organizuje od ośmiu lat.
Po Mszy Świętej, obchody kontynuowano w sali teatralnej Gorlickiego Centrum Kultury, rozpoczynając jak zawsze, od odśpiewania hymnu narodowego. Po hymnie prowadzący Krzysztof Jędrzejczyk przywitał licznie przybyłych gości, wśród których znalazł się m.in. Senator RP Wiktor Durlak i Konsul Generalna Węgier w Krakowie dr hab. Adrienne Körmendy.
Orkiestra Reprezentacyjna Straży Granicznej z Nowego Sącza, pod batutą kapelmistrza mjr Leszka Mieczkowskiego przywitała wszystkich motywem muzycznym z filmu „Hubal”, a następnie Poseł Barbara Bartuś odczytała skierowane na jej ręce, listy okolicznościowe od najważniejszych osób w Państwie.
Prezydent RP Andrzej Duda w swoim słowie zaakcentował, że 10 obchody Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” przypadają w roku setnej rocznicy Bitwy Warszawskiej. Triumf w boju odniesiony w 1920 roku przez, w znacznej mierze ochotników wstępujących do Wojska Polskiego, zjednoczył nasz naród. Przez blisko półtora wieku podzieleni granicami zaborów Polacy stanęli razem do walki o Ojczyznę i zwyciężyli. Odparli Armię Czerwoną sprzed wrót stolicy, ocalili własne odrodzone Państwo, a także wolność innych narodów Europy.
Później agresja 17 września 1939 roku i okupacja ziem wschodnich, zbrodnia Katyńska i masowe wywózki były pierwszym etapem zemsty bolszewików za klęskę z 1920 roku. Powrót sowietów w styczniu 1944 roku objął represją już nie tylko oficerów i elity, lecz cały naród. Z tego nowego zniewolenia zrodziło się powstanie antykomunistyczne, którego uczestnikom składamy hołd, jako bohaterom wolnej, niepodległej, suwerennej Polski.
Marszałek Sejmu RP Elżbieta Witek podkreśliła, że w historii naszej Ojczyzny zapisało się wiele bohaterskich czynów, walk, zrywów oraz powstań. Na tym tle wyróżniają się dzieje Żołnierzy Podziemia Antykomunistycznego, którzy pomimo braku szans powodzenia podjęli nierówną walkę. Łączyło ich jedno, nienawiść do sowieckiego uzurpatora oraz pragnienie wolności Ojczyzny. Wszyscy wystąpili zbrojnie przeciwko potędze radzieckiego imperium. Zwalczali funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa, uwalniali więźniów politycznych oraz obnażali kłamstwa sowieckiej propagandy. Czynili to nie wierząc już w zwycięstwo, lecz w obronie polskich wartości, wojskowego honoru oraz ludzkiej godności.
Przewodniczący Zarządu miejskich struktur Prawa i Sprawiedliwości Tomasz Płatek odczytał list Prezesa Jarosława Kaczyńskiego, który zwracał się do uczestników gorlickiej uroczystości skupiamy dziś nasze myśli na Ojczyźnie i jej obrońcach z czasów drugiej konspiracji, Żołnierzy Niezłomnych, a także wszystkich Polskich Patriotów i Patriotek biorącym udział w oporze przeciwko sowietyzacji Polski. Ta walka była tak masowa, że można mówić o niej jako o kolejnym polskim powstaniu. Według szacunków przez podziemie antykomunistyczne przewinęło się między 120, a 180 tysięcy osób, z których ponad 20 tysięcy walczyło w oddziałach leśnych. Do tych liczb należy dodać wiele tysięcy osób niebędących członkami organizacji podziemnych, które w różny sposób wspierały niepodległościowe podziemie. Wraz z upływem czasu, rozwiewaniem nadziei na mającą przynieść wyzwolenie III wojnę światową, walka ta stawała się coraz trudniejsza.
Szanowni Państwo, dziękuję dziś Panu Bogu za wielki dar jakim byli, są i będą dla Polski bohaterowie Podziemia Niepodległościowego i oddaję im hołd za ich niezłomność, poświęcenie i heroizm.
Istotny wkład w upamiętnienie Żołnierzy Wyklętych oraz ich walki, wniósł swoją prelekcją Piotr Milczanowski z Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie. Naczelnik Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN na początku swego wystąpienia wyraził radość z obecności Pani Konsul, bo na Węgry Polska mogła zawsze liczyć. Nawiązując do listu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, podkreślił że Węgry były jednym z państw, które udzieliły Polsce praktycznej pomocy wojskowej podczas wojny polsko-bolszewickiej.
Obchody Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” organizowane przez Poseł Barbara Bartuś od lat stanowią też podsumowanie Gorlickiego Konkursu Pieśni Patriotycznej. Konkurs rozgrywany jest w 3 grupach wiekowych i dwóch kategoriach, soliści i zespoły. Łącznie w finale w Zespole Państwowych Szkół Muzycznych w Gorlicach wzięło udział blisko 200 uczniów szkół z powiatów gorlickiego, nowosądeckiego, limanowskiego i nowotarskiego.
Poseł Barbara Bartuś przekazała wyrazy uznania i podziękowania dla komisji konkursowej za pracę, poświęcony czas i profesjonalizm oraz wręczyła nagrody laureatom Konkursu. Laureaci byli proszeni na scenę, gdzie odebrali pamiątkowe dyplomy, upominki, bukiety kwiatów, a także śpiewali zwycięskie utwory patriotyczne.
Utwór „Przybyli Ułani” z towarzyszeniem Orkiestry wykonali wspólnie wszyscy laureaci w kategorii klas I-IV szkół podstawowych: Karolina Radzik, Aleksandra Święs, Urszula Lisowicz, Tadeusz Kobosa i Piotr Duda.
Utwór „Polskie Skrzydła” wykonała Wiktorii Kołodziej ze Szkoły Podstawowej im. Batalionów Chłopskich w Wilczyskach pod opieką Pana Łukasza Kruczka. Kolejnym utworem był wszystkim znany „Biały krzyż” z repertuaru Krzysztofa Klęczona i „Czerwonych gitar” w wykonaniu Dobrawy Tomasik.
Anna Klesyk zaśpiewała piosenkę do której słowa napisała Wanda Chotomska, a muzykę Adam Markiewicz. Tytuł piosenki „Dzień dobry, biały ptaku”.
Szczególną uwagę zwrócił utwór w wykonaniu Wiktorii Zborowskiej, pod tytułem „Inka”, który opowiada o niespełna 18-letniej Danucie Siedzikównie, sanitariuszce 5 Wileńskiej Brygady AK, która w ostatnim grypsie pisała „Powiedzcie mojej babci, że zachowałam się, jak trzeba.”
Inka została rozstrzelana w gdańskim więzieniu 28 sierpnia 1946 roku na 6 dni przed swoimi 18 urodzinami.
Grupa wokalna „Na cały głos” ze Szkoły Podstawowej im. Armii Krajowej w Gródku wystąpiła z utworem „Ojczyzno ma”.
Zwyciężczyni w kategorii Soliści Szkoły ponadpodstawowe Wiktoria Chowaniec z I Liceum Ogólnokształcącego w Gorlicach, nad którą opiekę sprawował Pan Rafał Wrona, zaśpiewała piosenkę z repertuaru Marka Grechuty „Ojczyzna”.
„Tango na głos” wykonała Gabriela Augustyn z Liceum Ogólnokształcącego im. Stanisława Wyspiańskiego w Bieczu, która w tej kategorii zajęła III miejsce.
Emilia Cisowska z I Liceum Ogólnokształcącego im. Marcina Kromera w Gorlicach również sięgnęła do repertuaru Dariusza i Kasi Majelonek i płyty „Panny Wyklęte”. W jej interpretacji wszyscy też wysłuchali piosenkę o Ince.
Miejsce pierwsze w kategorii zespoły zajęły Patrycja i Nina Kotarba z Zespołu Szkół im. Bolesława Barbackiego w Nowym Sączu. W wykonaniu dziewczyn, które do występu przygotowywała mama Danuta Kotarba, wybrzmiała przejmująca piosenka „Modlitwa katyńska”, która zakończyła galę wręczenia nagród w VI Gorlickim Konkursie Pieśni Patriotycznej.
Poseł Barbara Bartuś podziękowała wszystkim wykonawcom za wysoki poziom artystyczny, piękną postawę oraz dostarczone chwile wzruszeń. Podziękowała również Orkiestrze Reprezentacyjnej Straży Granicznej w Nowym Sączu za wspaniałą oprawę muzyczną, zarówno Mszy Świętej, jak i całego koncertu.
Orkiestra zakończyła uroczyste obchody Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” utworem „Ostatni mazur”.
Tegorocznym uroczystościom Patronatu medialnego udzielili : Telewizja TRWAM, TVP Historia, TVP Kraków i Rtvg; Radio Maryja, Radio Kraków i RDN Nowy Sącz; Gazeta Gorlicka; Sądeczanin i Halo Gorlice.